سیستم احتراق ماشین، قلب هر اتومبیلی محسوب میشود که از صد‌ها قطعه مختلف تشکیل شده است. خراب شدن و آسیب دیدن هر کدام از این قطعات می‌تواند باعث خرابی موتور و در نتیجه متوقف شدن اتومبیل شود.شاتون زدن ماشین نیز یکی از مواردی به شمار می آید که در اثر خراب شدن قطعه‌ای به نام شاتون ایجاد میشود. این نوع خرابی جزو مشکلات بسیار جدی برای موتور خودرو محسوب می شود و هزینه تعمیر آن بسیار بالا می باشد. در ادامه این مقاله از فراهیدرولیک به بررسی دلایل شاتون زدن و نشانه های آن می پردازیم.
شاتون چیست و چه وظیفه‌ای دارد
شاتون یکی از قطعات اصلی موتور به حساب می آید که ارتباط بین پیستون و میل‌لنگ را برقرار می‌کند.این قطعه دارای دو سر میباشد که سربزرگترش به میل‌لنگ و سر کوچکتر آن به پیستون متصل میشود، در نتیجه ضربات پیستون به شاتون و سپس به میل‌لنگ منتقل میشود.
در واقع ضربات حاصل از احتراق و انتقال نیروی آن به میل‌لنگ از دلایلی اصلی شکستن شاتون میباشد؛ بنابراین شاتون باید جنس مقاومی داشته باشد تا بتواند این ضربات را تحمل کند. از طرف دیگر نیز باید حرارت بالای موجود در سیلندر را نیز تحمل کند، به همین دلیل شاتون‌ها را از فولاد می سازند.
در اصل می توان گفت که وظیفه اصلی این قطعه تبدیل انرژی آزاد شده از احتراق سوخت به حرکت دورانی می باشد، تا در نتیجه این عمل خودرو با استفاده از این نیرو شروع به حرکت کند.
شاتون زدن به چه معناست
هنگامی که میزان روغن موتور در کارتل کاهش پیدا کند و یا روغن به هر دلیلی نتواند روانکاوی بین قطعات را انجام دهد، در این حالت پیستون ها خشک شده و دچار افزایش شدید دما می شوند. این افزایش شدید دما باعث منبسط شدن پیستون ها میشود، در نتیجه خرابی گژن پین را در پی داریم که این خرابی قفل شدن گژن پین نامیده میشود. قفل شدن گژن باعث ایجاد فشار به پیستون ها شده و در نتیجه سبب خم شدن و یا شکستن شاتون میشود. در صورت قفل شدن شاتون به طور کامل، این قطعه می شکند. شکستن شاتون باعث وارد شدن فشار به سیلندرها میشود، و این اتفاق نیز ترک خوردن دیواره های سیلندر را در پی دارد.به طور کلی تمام این اتفاقات را شاتون زدن ماشین می نامند.
دلایل شاتون زدن
همان طور که در قسمت بالا توضیح دادیم، شکستن شاتون یکی از اصلی‌ترین دلایل آسیب دیدن بلوک سیلندرو ترک خوردن سیلندر می باشد. بنابراین بهتر است عواملی که باعث خمیدگی و یا شکستن شاتون می‌شوند را بشناسید و نسبت به این دلایل آگاه باشید. از علت های شاتون می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کج شدن پیستون:
کج شدن پیستون که به دلیل اصطکاک و فشار زیاد سیلندر به آن است، یکی از دلایل شاتون زدن خودرو می باشد.
دنده معکوس در سرعت بالا
استفاده از دنده معکوس در سرعت بالا و موقعیت‌های نامناسب می‌تواند به شاتون آسیب جدی وارد کند.
روغن کاری نامناسب
مهم ترین عامل خرابی شاتون روغن کاری نامناسب می باشد.این مورد که تقریبا محتمل‌ترین دلیل شاتون زدن است بر اثر تعویض دیرهنگام روغن موتور اتفاق می‌افتد. همچنین استفاده از روغن موتور های بی کیفیت و نامرغوب که خاصیت روانکاری کافی را ندارند از دلایل شاتون میباشد. خراب شدن سیستم روانکاری خودرو و پمپ روغن نیز می‌تواند در ایجاد این مشکل نقش داشته باشد.
تصادفات شدید
ضربه شدید به کاپوت و تصادف نیز یم از اصلی‌ترین دلایل شکستن و خرابی شاتون می باشد.
فرسودگی یاتاقان
استفاده از یاتاقان بی کیفیت و نامرغوب موجب ضعیف شدن عملکرد شاتون می شود.این تضعیف عملکرد نیز در نهایت منجر به شاتون زدن اتومبیل می شود.
علائم شاتون زدن
علائم مختلفی وجود دارد که خبر از شاتون زدن ماشین دارد.این علائم به راننده هشدار می‌دهد که مشکلی در عملکرد سیستم موتور وجود دارد؛ از جمله علائم و نشانه های شاتون زدن ماشین، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
صداهای غیر عادی از موتور(تغییر صدای موتور در دور موتور بالا): وقتی با وسیله نقلیه خود حرکت می کنید، به خصوص در دورهای بالای موتور، صداهایی غیر معمول از موتور به گوش می رسد. این صداها در حین توقف و یا شروع حرکت که موتور خودرو دور بالایی ندارد کمتر شنیده میشود و با صداهای عادی متفاوت است.
صدای غیر عادی از قطعات زیر کاپوت: این صداها ممکن است در اثر خشک کار کردن شاتون ایجاد شوند. صدای تق‌تق قطعات زیر کاپوت ناشی از ایجاد اصطکاک است.
پرت شدن قطعات زیر کاپوت به بیرون: پرت شدن قطعات از زیر کاپوت حین تصادف یا برخورد خودرو به جایی با سرعت بالا، قطعا از خرابی شاتون و شکستن آن نشات می‌گیرد.
روغن ریزی :در موارد بسیاری مشاهده شده است که خراب بودن شاتون باعث آزاد شدن روغن از سیستم روانکاری خودرو می شود. بنابراین با مشاهده لکه‌های روغن در زیر خودرو بهتر است به تعمیرگاه مراجعه کنید.
سخن پایانی
ما در این مقاله از فراهیدرولیک تلاش کردیم اطلاعاتی را در مورد شاتون زدن خودرو به شما بدهیم و توضیح دهیم که چه مشکلاتی را برای اتومبیل شما به وجود می‌آورد. اگر شما نیز اطلاعاتی در این زمینه دارید که ما در این مقاله به آن اشاره نکردیم، حتما آن را در قسمت نظرات همین مطلب با ما و دیگران در میان بگذارید.